Mrt'11 Schuldgevoel

Er is een verschil tussen 'Schuld' en 'Schuldgevoel'.
Schuld = strafbaarheid. Men overtreedt met gedrag de (objec­tieve) norm of verzuimt een verant­woordelijkheid, voortvloeiend uit die norm.
Schuldgevoel = een onaangename emotionele uiting van een subjectieve overtuiging van strafbaarheid vanwege een overtreding. Zo kunnen er mensen zijn die objectief schuldig zijn en het niet beseffen of voe­len en andersom: Mensen voelen zich vaak schuldig terwijl ze dat niet altijd hoeven te zijn.

Schuld impliceert een slechte intentie, terwijl daar vaak geen sprake van is, wel kan er dan sprake zijn van onhandig gedrag waarbij je verantwoordelijk bent voor je eigen handelen. 

Schuldgevoelens kunnen ons zó bestempelen en beklemmen dat ze verlammend werken. We voelen ons dan geremd en hebben weinig vertrouwen in onszelf, het heden, de toekomst en de betekenis die wij kunnen hebben in de levens van anderen. We zijn dan te veel gericht op onze tekortkomingen en ons falen.

Er zijn ook mensen die lijden onder ‘valse schuldgevoelens’, gevoelens die er zijn welke niet te herleiden zijn naar wezenlijke schuld. Enkele voorbeelden van valse schuldgevoelens zijn:

• Wanneer té strenge ouders voortdurend ‘verboden te genieten’ communiceren, een kind kan zich dan al schuldig gaan voelen wanneer het spontaan geniet, wat een domper op zijn plezier zet. Dit werkt vaak tot in de volwassenheid door.
• Wat de omgeving ons suggereert of van ons verwacht, kan een bron van schuldgevoelens zijn. We kunnen dan het gevoel krijgen voortdurend tekort te schieten.
• Chronisch-zieken kunnen zich schuldig voelen omdat ze overlast bezorgen en veronderstellen dat mensen dit vervelend vinden.
• Overbelasting en stress kunnen schuldgevoelens veroorzaken wanneer  iemand noodgedwongen het feit moet accepteren dat bepaalde dingen blijven liggen.

Een kortstondig reëel schuldgevoel kan gunstig zijn om in de toekomst ander gedrag te kunnen vertonen. Blijven hangen in schuldgevoelens is een hele energievretende, zeer destructieve bezigheid. Je kunt de verwijten die jij jezelf maakt dan niet loslaten. De gedachte “had ik maar……….” komt telkens weer naar boven, terwijl je het verleden niet kunnen veranderen.

Overigens vinden mensen al snel dat ze niet genoeg gedaan hebben, vooral vrouwen. Realiseer je dan: “In die omstandigheden heb ik gedaan wat mogelijk was”. Je hebt bepaalde keuzes gemaakt waarvan je toen dacht dat die juist waren.

Je kunt niet alles perfect doen, je mag jezelf toestaan dat je ‘fouten’ maakt en dat je een mens bent zoals ieder ander. Zonder ‘fouten maken’ kun je niet ‘groeien’. Vraag je af of het reëel is dat je alsmaar het gevoel hebt dat je tekort schiet. Leg de lat niet te hoog.

Kiezen voor een leven zonder schuldgevoel kan door verantwoordelijkheid te nemen, i.p.v. je schuldig te voelen, door jezelf te vergeven en te accepteren dat het is wat het is. Door alles te laten 'zijn', zonder er iets aan te willen/hoeven veranderen. Jezelf vergeven lucht enorm op en geeft weer ruimte voor de toekomst.

Dit kun je doen door:

• Te accepteren dat wat gebeurd is, is gebeurd. Je kunt de geschiedenis niet herschrijven, daarmee verspil je alleen maar energie, je kunt er wel voor zorgen dat het heden en de toekomst er anders uit gaan zien.
• Te kijken naar en te focussen op wat er wél goed gaat en wat je in positieve zin wél hebt gedaan .
• De verantwoordelijkheid te nemen voor het hier en nu en de toekomst.
• Het verleden af te sluiten en opnieuw te beginnen.

Wanneer je jezelf niet kunt vergeven, blijf je hangen in het verleden. Je kunt dan geen energie steken in nieuwe dingen. Voor sommige mensen is dit een excuus om niet aan nieuwe dingen te hoeven beginnen.

De keus om jezelf te vergeven maak jijzelf. Een ander kan dit niet voor jou doen. Jezelf iets vergeven is misschien nog wel moeilijker dan een ander iets vergeven.

Neem de tijd om jezelf te kunnen vergeven. Spijt of schuldgevoel houdt niet op wanneer je zegt: “Het is er niet/het bestaat niet”. Je mag best een tijdje pijn en verdriet voelen, die tijd heb je nodig. Het is wel handig om jezelf daarbij een concreet (eind)doel te stellen.

Geef er vorm aan door er veel over te praten of te schrijven, zodat het eruit komt. Neem bijvoorbeeld iedere dag een half uur waarin je nadenkt over dat wat jou dwarszit. Zoek een rustig plekje op, zet alles op een rij en houd een dagboekje van je gevoelens bij. De rest van de dag heb je 'vrij' en doe je andere dingen. Komen deze gedachten toch weer terug, schrijf ze dan in het kort op en beloof jezelf dat je er pas de volgende dag tijdens het halfuurtje weer over na mag denken.

Het herhalingseffect, elke dag een halfuur, is belangrijk. Wat je dwarszit, krijgt zo de tijd om verwerkt te worden en een plaats te krijgen in je leven, zodat het jou niet meer hoeft te kwellen. Uiteindelijk mag je tegen jezelf zeggen: “Ik laat het verleden achter me en richt me op het heden en de toekomst”.

Succes Yes